试婚是什么意思啊
?инд | |
---|---|
санскр. ?????, IAST Sindhu | |
![]() С ?инд бассейныны? ер юлдашынан т?ш?р?лш?н ??р?те | |
Характеристика | |
О?онло?о | 3180 км |
Бассейн | 960 800 км2 |
?ыу сы?ымы | 6600 м3/с |
?ыу а?ымы | |
Инеше | |
· Урынлашыуы | Тибет |
· Координаталар | 31°14′32″ с. ш. 81°46′06″ в. д.HGЯO |
Тама?ы | ??р?п ди?ге?е |
· Бейеклеге | 0 м |
· Координаталар | 23°59′11″ с. ш. 67°26′13″ в. д.HGЯO |
Урынлашыуы | |
?ыу бассейны | ??р?п ди?ге?е |
Илд?р | ![]() ![]() ![]() |
Регион | Тибет автономиялы районы |
?инд Викимилект? |
?инд (??к? а?ымында Синги (Шицюаньхэ)[1], Сенгге-Дзангбо[2], тиб. ?????????????? Sênggê Zangbo, ?ыт. 印度河 Yìndù Hé, ?инд ?????? ???, к?н.-п?ндж. ????? ???? Sindh, пушту ?????? Abāsin, синдхи ??????? Sindhu, урду ?????? ?????) — К?нья? Азияны? эре йыл?а?ы, шишм? башы ?ытай бил?м??ене? Гималай?арында. ?индостанды? ??м Пакистанды? т?нья?-к?нбайыш бил?м?л?рен?н а?а. ?араны (баш алышы) Тибет тау?ары ит?генд? бул?а, тама?ы ??р?п ди?ге?ене? т?нья?ында, Карачи ?ала?ынан алы? т?гел. ?индты? о?онло?о — 3180 км, бассейн май?аны — 960 800 км2 (980 ме?. км2 в БСЭ[3]).
Атамалары: санскр. ?????? (Sindhu IAST); урду ????? (Sindh); синдхи ????? (Sindhu); кб.-пандж. ???? (Sindh IAST); авест. Hindu; пушту ?????? (Абба-Син ?йыл?алар ата?ы?); фарс. ??? (?Hind?); тиб. Sengge Chu (?Lion River?); ?ыт. ябайл. 印度河, пиньин: Yìndù Hé; юнан. Ινδ?? (Индос).

. ?инд (Синдху) — ведий Ете йыл?алы?ыны? и? т?п йыл?аларыны? бере?е.
Гидрография?ы
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]Башы ??м ??к? а?ымы
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]Йыл?а башы я?ынса 5300 м[3] бейеклект?, (5182 м Геословарь[4] ??м 5500 м Британнике буйынса[5]) Тибет ?ал?ыулы?ыны? к?нья?-к?нбайышында, Кангринбоче (Кайлас) тауыны? т?нья? битл??енд?, Мапам-Йомцо к?лен?н т?нья??а табан я?ынса 40 км алы?лы?та урынлаш?ан. Сенгге-Дзангбо[6] (Шицюаньхэ?[7]) исеме а?тында Лангмар ауылы янында Гар-Дзангбо[8] йыл?а?ы мен?н ?ушыл?ан?а тиклем а?а, унда ?инд атама?ын ала[4].
?инд йыл?а?ы 1000 км-?ан ашыу т?р?н тектоник ???н буйлап ?ара?ором тау?ары аша т?нья?-к?нбайыш?а табан а?а ??м к?п ?анлы ?аялы тарлауы?тар?ы барлы??а килтер?. Тибет автономиялы ?лк??е мен?н Ладакх ?инд союз территория?ы ара?ында?ы сикте ?инд Демчок тора? пункт янында 4572 метр бейеклект? ?т?[5]. О?он таулы участканан ?у? йыл?а борон?о Лех ?ала?ы урынлаш?ан ???нг? сы?а. Лехтан алы? т?гел Индус йыл?а?ына Заскар йыл?а?ы (?улдан) ?оя, шунан ?у? йыл?а я?ынан Тингмосганг ?ала?ы янында тарлауы??а инеп кит? ??м Баталик сик буйы ?асаба?ына а?а.
Ладакх мен?н Пакистанды? Гилгит-Балтистан сиген ?тк?нд?н ?у? ?инд?а Шинго йыл?а?ы ?оя. Я?ынса 80 км-?ан ?у? у? я?тан ?инд йыл?а?ына Шайок йыл?а?ы ?ушыла. Скарду янында (Балтистанды? т?п ?ала?ында) у? я?тан ?инд?а, Биафо ??м Балторо бо?ло?тары мен?н ту?лан?ан, Шигар йыл?а?ы ?оя. ?инд Харамош т?б??енд? и? т?нья? н?кт??ен? ет?, шунан ?у?, Бунджи ?ала?ы янында Гилгит йыл?а?ы (шулай у? у? я?та) мен?н берл?шеп, Гималай тау?ары ??м ?индукуш армыттары ара?ы аша ?теп, к?нья?-к?нбайыш?а борола. Ошонан ?инд яры буйлап ?ара?орам шоссе?ы ?т?. Гилгит йыл?а?ы мен?н ?ушыл?андан ?у? ?инд Астор йыл?а?ы ?ыу?ары мен?н тулылана ??м йыл?аны бо?ло?тар мен?н ту?ландырыусы Нанга-Парбат тауы ит?генд? а?а. Шунан ?инд Кашмир сиген ?теп, Пакистан?а ин?.
Урта а?ымда убалы т?п?ш таулы?тар?ы ки?еп ?т?, унда 1977 йылда Тарбела плотина?ы т???лг?н. Бынан ?у? ?инд йыл?а?ы ?ур ?ушылды?ын — ?абулды ала (?ушылыу бейеклеге я?ынса 610 м), Калабаг тарлауы?ы аша С?л?йм?н тау?ары ??м То? ?ырты армыттары ара?ынан а?а ??м артабан Индо-Ганг тиге?леген? ин?.
Тиге?лект?
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]Соан йыл?а?ы мен?н берл?шеп, Дауд-Хель ?ала?ы янында?ы Пенджаб тиге?лект?рен? сы?ып, ?инд бер нис? тарма??а ??м ?ылымы?тар?а б?лен?. Йыл?а ??м уны о?атып килг?н каналдар Мианвали ??м Дера-Исмаил-Хан ?алалары аша а?ып ?т?л?р. Кот-Адду ?ала?ы янында Таунса плотина?ы т???лг?н. Дера-Гази-Хан аша ?теп, ?инд и? ?ур ?ушылды?ы — Панджнад йыл?а?ыны? ?ыу?арын ?абул ит?, унан ?у? йыл?аны? ки?леге 400-500 м-?ан 1-2 км-?а тиклем арта. Суккур (Синд ?лк??е) ?ала?ында ?индтан Нара тарма?ы айырылып сы?а, ?мм? ди?ге?г? тик бейек ?ыу?а ?ына барып ет?, ?мм? борон, к?р??е?, т?п канал булып хе?м?т итк?н. Т?б?нге а?ымында ?ин Тар с?ллегене? к?нбайыш сиген ки?еп ?т?. Тиге?лек аша 1800 км ашыу ?тк?нд?н ?у? ??р?бстан ди?ге?ен? ?оя.
Йыл?а бик к?п ултырма ташый, шу?а к?р? уны? ???не ?омло тиге?лек ??т?н?н к?т?релг?н. Байта? о?онло?та йыл?а ???не тир?-й?нде таш?ындан ?а?лау ?с?н ?аплан?ан. 1947 ??м 1958 йылдар?а ?ыу ба?ыу ар?а?ында ?ур май?андар ю??а сы?а, 2010 йылда?ы таш?ын да илг? ?ур зыян килтер?. ?ай?ы бер?? к?сл? таш?ын йыл?аны ?? й?н?лешен ??г?ртерг? м?жб?р ит?.
Дельта?ы
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]
Ди?ге???н 150 км алы?лы?та урынлаш?ан Хайдарабад янында ?инд йыл?а?ыны? дельта?ы башлана, уны? май?аны 30 ме? км2 (?урлы?ы буйынса донъяла етенсе урында тора[9]) ??м ди?ге? яры о?онло?о 250 км т?шкил ит?. Йыл?а 11 т?п тарма??а б?лен?, ? инде ?инд дельта?ында?ы каналдар?ы? тулы ?аны аны? ?ына билд?л?нм?г?н, с?нки ??р таш?ын б?т?н р??ешен ??г?рт?. Был быуат дауамында т?п ???н д? к?п тап?ыр?ар урынын алмаштыра. Х??ерге ва?ытта йыл?аны? т?п каналы Гаджамро тип атала. Т?р?нлеге 8—32 км бул?ан яр буйы ?ы?атын ?ыу ?ал?ан ва?ытта ?ыу ба?а.
?инд дельта?ы Голоцен осоронда барлы??а кил?[9].
?ушылды?тары те?м??е
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]?ушылды?тарыны? и? эрел?ре:
Бассейн
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]
?инд бассейныны? май?аны 970 ме? квадрат километр т?шкил ит?, был к?р??ткес буйынса ул донъяла ун икенсе урында тор?а.
Район климаты арид ??м ярым аридлы. Яуым-т?ш?м ми?гелле, ?индты? т?б?нге ?л?ш?нд? улар?ы? к?л?ме ??, шул у? ва?ытта яуым-т?ш?мд?? ярты?ынан к?бер?ге К?нья?-К?нбайыш муссон мен?н кил? (июль-сентябрь ай?арында). Тиге?лект? уртаса йыллы? яуым-т?ш?м 100 мм-?ан к?мер?к, ?мм? а?ым буйлап к?т?релг?н ?айын был ?ан арта бара, Лахор?а — 500 мм, Гималай тау?арында — 2000 мм. ?оро климат ?ыу ??т?н?н, бигер?к т? ?индты? т?б?нге а?ымында, к?сл? быу тыу?ыра, был йылына 2000 мм-?а етерг? м?мкин.
?индты? т?п ту?ланыу урындары — к?нбайыш Тибет, ?ара?ором тау?ары ??м ?инд-Ярлунг сутура?ы. ?инд плита?ынан ?ушылды?тар?ы? йо?онто?о бик а?[10].
Климаты
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]Пакистанда?ы таулы урындан тыш, ?инд ???не ?инд субконтинентыны? и? ?оро ?л?ш?нд? урынлаш?ан. ?инд буйлап уртаса йыллы? яуым-т?ш?м 125 мм-?ан алып 500 мм-?а тиклем ??г?р?. Гималай бо?ло?тарынан тыш, ?индты июлд?н сентябрг? тиклем муссонлы ям?ыр?ар туйындыра.
?инд бассейныны? т?нья? ?л?ш?нд? ?инуар температура?ы нулд?н т?б?н т?ш?, ? июлд? 38 °C ет?. Йыл?а ту?май. Ер??ге и? э?е урындар?ы? бере?е — Джейкобабад ?ала?ы ?инд йыл?а?ынан к?нбайышта ?рге Синдта урынлаш?ан — унда температура 49 °C тиклем к?т?рел?.
Флора ??м фауна?ы
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]?инд ???нене? Александр Македонский ва?ытында?ы ба?алары буйынса элек регионды ?апла?ан ты?ы? урмандар бул?ан. ?мм? ?леге ва?ытта был урмандар ?и?елерлек к?мег?н. Б?й?к Моголдар д??л?тен? ниге? ?алыусы Бабур ??ене? х?тир?л?ренд? йыл?а буйында осра?ан м?г??морондар тура?ында я?а. Интенсив урман ?ыр?ыу ??м кешене? Сиваликала?ы экологик х?лг? йо?онто?о ??е? шарттарыны? ны? насарайыуына килтер?. ?инд ???не — ??емлект?ре ?? бул?ан ?оро ?лк?. Ауыл хужалы?ына к?пселек осра?та ?у?арыу яр?ам ит?.
?инд бассейны ??м йыл?а ??е биологик я?тан к?п т?рл?л?к мен?н ?ылы??ырлана. ?лк?л? я?ынса 25 т?р амфибия ??м 147 балы? т?р? й?ш?й, шулар?ы? 22-?е ошо йыл?ала ?ына осрай[11].
??тим?р??р
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]?инд дельфины (Platanista minor й?ки P. gangetica minor) — тешле кит т?р?, тик ?инд йыл?а?ыны? система?ында ?ына, башлыса Синд ??м Панджаб провинцияларында й?ш?й[12]. Элек йыл?а ?ушылды?тары на ла барып сы??ан. Б?т? донъя ?ыра?ай т?би??т фонды м??л?м?тт?ре буйынса, ю?алыу х??ефе яна?ан кит ?ыма?тар ара?ында ?инд дельфины беренсе урында тора. Фараз ителе?енс?, дельфиндар?ы? ме?г? я?ын зат ?ал?ан[13], улар?ы? байта? ?л?ш? Синдта Суккур ??м Гудду плотиналары ара?ында?ы 130 километр о?онло?та?ы йыл?аны? ?ы??а ?ына ?л?ш?нд? й?ш?й. Дельфин б?т?нл?й тиерлек ?у?ыр ??м эхолокация юлы мен?н ориентирлана.
Ихтиофауна
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]Балы?тар карп ?ыма?тар (?инд чехони-шелдары, данио, барбус, маринкалар ?. б.), ?а?алсандар (боциялар ?.б.), багари ?ыма?тар, й?йенд?р, ??м баш?алар?ан тора. Гастрономик я?тан популяр балы? булып сельдь ?ыма?тар ?аил??ен?н сы??ан Ilish балы?ы тора.
И?к?рм?л?р
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]- ↑ Карта бите I-44-XXXIV. Масштаб: 1 : 200 000. Указать дату выпуска/состояния местности.
- ↑ Карта бите I-44-XXXIII.
- ↑ 3,0 3,1 ?инд — ?ур совет энциклопедия?ында м???л?
- ↑ 4,0 4,1 Инд // Словарь современных географических названий / Рус. геогр. о-во. Моск. центр; Под общ. ред. акад. В. М. Котлякова. Институт географии РАН. — Екатеринбург: У-Фактория, 2006.
- ↑ 5,0 5,1 Indus River — Britannica Online Encyclopedia . www.britannica.com. Дата обращения: 16 ноябрь 2019.
- ↑ Словарь географических названий зарубежных стран / отв. редактор А. М. Комков. — 3-е изд., перераб. и доп. — М.: Недра, 1986. — С. 329.
- ↑ Словарь географических названий зарубежных стран / отв. редактор А. М. Комков. — 3-е изд., перераб. и доп. — М.: Недра, 1986. — С. 436.
- ↑ Словарь географических названий зарубежных стран / отв. редактор А. М. Комков. — 3-е изд., перераб. и доп. — М.: Недра, 1986. — С. 86.
- ↑ 9,0 9,1 Large Rivers: Geomorphology and Management. Редактор Avijit Gupta. John Wiley & Sons, 2008. ISBN 0470723718, 9780470723715. Всего страниц: 712, стр. 333—345
- ↑ Geological Society Special Publication Series (Выпуск 195), Geological Society (London). Авторы P. Peter D. Clift, Geological Society of London. Geological Society.: 2002. ISBN 1862391114, 9781862391116. Всего страниц: 525. Стр.253,254
- ↑ Indus River . World' top 10 rivers at risk. WWF. Дата обращения: 11 июль 2012. Архивировано 25 май 2013 года. 2012 йыл 4 октябрь архивлан?ан.
- ↑ Endangered Wildlife and Plants of the World (Том 4), Marshall Cavendish Corporation, ISBN 0761471944, 9780761471943. Marshall Cavendish, 2001. Страниц 1872, стр.467
- ↑ WWF - Indus River Dolphin . Wwf.panda.org. Дата обращения: 22 сентябрь 2012. Архивировано 25 май 2013 года.
Был гидрология буйынса тамамланма?ан м???л?. ?е? м???л?не т???теп ??м тулыландырып
Википедия проектына яр?ам ит? ала?ы?ы?
![]() |
Был Азия география?ы буйынса тамамланма?ан м???л?. ?е? м???л?не т???теп ??м тулыландырып проект?а яр?ам ит? ала?ы?ы?. М?мкин бул?а был и?к?рм?не аны?ыра?ы мен?н алыштырыр к?р?к. |